“Thay máu” giống cây trồng bằng giống nuôi cấy mô: Xu hướng tất yếu của nông nghiệp hiện đại #100
Reference in New Issue
Block a user
No description provided.
Delete Branch "%!s()"
Deleting a branch is permanent. Although the deleted branch may continue to exist for a short time before it actually gets removed, it CANNOT be undone in most cases. Continue?
“Thay máu” giống cây trồng bằng giống nuôi cấy mô: Xu hướng tất yếu của nông nghiệp hiện đại
Trong nhiều năm trở lại đây, ngành nông nghiệp Việt Nam đang chứng kiến một cuộc “thay máu” mạnh mẽ về giống cây trồng, đặc biệt trong lĩnh vực rau, hoa, cây ăn trái và cây cảnh. Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào các phương pháp nhân giống truyền thống như gieo hạt, giâm cành hay ghép mắt, ngày càng nhiều địa phương và nhà vườn đã chủ động chuyển sang sử dụng giống cây nuôi cấy mô – một giải pháp công nghệ cao mang lại hiệu quả vượt trội cả về năng suất lẫn chất lượng.
Nhu cầu giống cấy mô ngày càng gia tăng
Theo TS Đặng Minh Tâm, Phó Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Công nghệ sinh học và Nông nghiệp công nghệ cao (Viện Lúa ĐBSCL), nuôi cấy mô tế bào thực vật là tập hợp các kỹ thuật được sử dụng để nuôi dưỡng và duy trì mô, tế bào thực vật trong điều kiện vô trùng tuyệt đối. Các mẫu mô được nuôi trong môi trường giàu dinh dưỡng, được kiểm soát nghiêm ngặt về ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm và hormone sinh trưởng.
Trong toàn bộ quy trình này, môi trường nuôi cấy đóng vai trò then chốt, quyết định trực tiếp đến khả năng tái sinh, tốc độ sinh trưởng và chất lượng cây giống. Một môi trường nuôi cấy phù hợp sẽ giúp tế bào phân chia mạnh, tạo chồi nhanh, hạn chế biến dị và nâng cao tỷ lệ cây sống sau khi đưa ra môi trường tự nhiên.
https://vigen.vn/
Nuôi cấy mô – phương pháp nhân giống phổ biến và hiệu quả
Hiện nay, nuôi cấy mô tế bào thực vật đã trở thành phương pháp nhân giống phổ biến đối với nhiều nhóm cây trồng như: cây công nghiệp, cây nông nghiệp, cây ăn trái, rau xanh, hoa lan và cây cảnh. Tại các tỉnh Tây Nguyên và Lâm Đồng, nông dân đã quen thuộc với các giống dâu tây, khoai tây, cà chua cấy mô cho năng suất cao và chất lượng ổn định.
Ở khu vực miền núi phía Bắc, nhiều hộ dân đã vươn lên làm giàu nhờ dược liệu nuôi cấy mô như đinh lăng, tam thất, sâm bố chính… Trong khi đó, vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang đẩy mạnh chuyển đổi diện tích trồng hoa màu và cây ăn trái sang các giống cấy mô như chuối, thanh long, khoai lang, hoa lan… nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm rủi ro dịch bệnh.
Cây hoa – cây cảnh cấy mô “lên ngôi”
Song song với nông nghiệp sản xuất, thị trường hoa và cây cảnh cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ của các giống nuôi cấy mô. Các dòng lan như dendro nắng, phi điệp, hồ điệp, đai châu hay các loại cây cảnh nội thất như trầu bà, lục đế vương, monstera… đang được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ hình dáng đẹp, lá xanh bền, sinh trưởng đồng đều.
Những cây này không chỉ phù hợp để trang trí nội thất, trồng chậu, mà còn được sử dụng làm cây công trình hoặc cắt cành thương phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao cho nhà vườn.
Ưu điểm vượt trội của giống cây nuôi cấy mô
Phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật (in vitro) được đánh giá là giải pháp tối ưu nhằm khắc phục những hạn chế của các phương pháp nhân giống vô tính truyền thống.
Theo TS Đặng Minh Tâm, giống cây cấy mô có thể nhân nhanh với số lượng lớn, đảm bảo đồng đều về mặt di truyền và giữ nguyên các đặc tính ưu việt của cây mẹ. Cây con được tạo ra trong điều kiện dinh dưỡng tối ưu, sạch hoàn toàn mầm bệnh, đặc biệt là các bệnh do virus gây ra – yếu tố mà các phương pháp nhân giống truyền thống rất khó kiểm soát.
Ngoài ra, giống cấy mô còn có hệ số nhân giống cao, chủ động nguồn giống quanh năm, rút ngắn thời gian sinh trưởng và cho thu hoạch đồng loạt. Công nghệ này cũng được ứng dụng để bảo tồn giống quý hiếm, cứu phôi mầm của những loài cây khó nhân giống và sản xuất các hợp chất sinh học có giá trị.
Nhiều mô hình ứng dụng thành công
Trong những năm gần đây, nhiều mô hình trồng cây bằng giống nuôi cấy mô đã chứng minh hiệu quả rõ rệt như: khoai lang, khoai môn Nhật, khoai tây, chuối, thanh long, cam, quýt và các loại hoa lan, cây cảnh.
Đặc biệt, chuối cấy mô đang được xem là một trong những đối tượng tiêu biểu cho xu hướng “thay máu” giống cây trồng. Các dòng chuối mới không chỉ cho năng suất cao mà còn đồng đều, dễ chăm sóc và phù hợp với sản xuất hàng hóa quy mô lớn. Trong đó, chuối bàn tay Phật là giống chuối đặc sản có giá trị kinh tế cao, đang được nhiều nhà vườn quan tâm và mở rộng diện tích trồng bằng công nghệ nuôi cấy mô.
https://vigen.vn/chuoi-ban-tay-phat/
Lan nuôi cấy mô – “cơn sốt” bền vững
Tại Trung tâm Ứng dụng Công nghệ sinh học và Nông nghiệp công nghệ cao, hàng loạt kệ lan cấy mô được nuôi trồng bài bản, cho thấy tiềm năng lớn của lĩnh vực này. Các giống lan như phi điệp, trầm lai, hồ điệp… có ưu điểm nhân nhanh, đồng đều, sạch bệnh và chủ động hoàn toàn nguồn giống.
Trong bối cảnh nguồn lan rừng ngày càng khan hiếm và cần được bảo tồn, lan nuôi cấy mô trở thành giải pháp vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Hướng đi tất yếu cho nhà nông hiện đại
Trước nhu cầu thị trường ngày càng cao và yêu cầu khắt khe về chất lượng nông sản, việc chuyển đổi sang sử dụng giống cây nuôi cấy mô là xu hướng tất yếu. Công nghệ này giúp nhà nông chủ động nguồn giống, giảm rủi ro sâu bệnh, nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm.
Các trung tâm nghiên cứu, đơn vị sản xuất giống và nhà vườn quy mô lớn đang đóng vai trò quan trọng trong việc cung ứng cây giống chất lượng cao, chuyển giao kỹ thuật và đồng hành cùng nông dân trong quá trình hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp.